Með sunnudagskaffinu
Fyrirlestraröðin heldur áfram í Safnaðarheimili Hvammstangakirkju sunnudaginn 27. september 2015 kl 14. Þar verða haldnir tveir sjóðheitir fyrirlestrar sem báðir tengjast okkar safnasvæði.
Annars vegar flytur Ragnhildur Bragadóttir sagnfræðingur fyrirlesturinn Sigurlaug, ástkona auðmanns.
Hins vegar flytur Friðþór Eydal fyrirlestur um Hersetuna á Ströndum og Norðurlandi vestra, en bók hans um efnið er væntanleg nú á haustmánuðum og verður þá til sölu á safninu. Ókeypis er inn og allir velkomnir. Hægt verður að kaupa kaffi og kleinur á staðnum.
Fyrirlestur Ragnhildar segir af konu sem var á dögum svo til alla 19.öldina, og ástum og þá barneignum hennar og einna fimm karla – að nafni til – þá helst stórbónda nokkurs í Húnaþingi, eins auðugasta bónda norðanlands á sinni tíð, sem tók konuna trausta taki á unga aldri og gerði að langtíma opinberri frillu sinni. Greint er frá ættum þeirra beggja og umhverfi og þá tíðaranda til að öðlast fyllri mynd og skilja betur söguhetjurnar. Þá er sagt frá hvernig börnum konu þessarar farnaðist, og hugur leiddur að rangfeðrun, því hvernig piltum, ungum vinnumönnum, voru kennd börn kvæntra karla með vinnukonum sínum – til að gæta velsæmis; reynt að ráða í litskrúðugt ástarlíf stórbænda og örlög kvenna þeirra og framhjátöku barna. Hver var staða vinnukvenna á þessum umbrotatíma, tíma hægfara breytinga? Voru þær reyrðar í fjötra; voru þessar konur undirokaðar, kúgaðar, ófrjálsar manneskjur? Vissulega. En voru þær ávallt nauðugar hjásvæfur? Gátu þær á einhvern máta ráðið örlögum sínum, valið sér jafnvel verndara í líki elskhuga á tímum harðræðis, eintæðingsskapar og stéttaskiptingar.
Fyrirlestur Friðþórs segir frá bresku og bandarísku herliði er dvaldi á Ströndum og Norðurlandi vestra á árum heimsstyrjaldarinnar síðari og setti mark sitt með ýmsum hætti á líf og störf íbúa þessa landshluta líkt og annarsstaðar á þessum víðsjárverðu tímum. Dvölin við Húnaflóa og í Skagafirði var ekki síður eftirminnileg og reynslurík þeim ungu mönnum sem hrifnir voru frá heimkynnum sínum og skildu standa vörð við framandi aðstæður á hjara veraldar í hringiðu mesta hildarleiks mannkynssögunnar. Hersetunni á Ströndum og Norðurlandi vestra hefur oftast verið gerð takmörkuð skil í umfjöllun um hernámið. Reykjaskóli var hersetinn í þrjú ár og stór liðsafli dvaldi á Reykjatanga. Allstór liðsafli dvaldist einnig á Blönduósi og á Sauðárkróki en auk þess voru varðstöðvar á Ströndum, Borðeyri, Hvammstanga, Skagaströnd, Varmahlíð og víðar. Ítarleg frásögn er af sjóslysi á Hrútafirði þar sem 18 hermenn hurfu í hafið og ljósi varpað á missögn um heimsókn söng- og leikkonunnar Marlene Dietrich til Sauðárkróks svo fátt eitt sé nefnt.
